De Franse overheidsorganisatie Société du Grand Paris (SGP), die het toekomstige metronetwerk voor de regio Parijs aanstuurt, heeft onlangs zijn nieuwe milieustrategie bekendgemaakt, met hierin 25% minder uitstoot van CO2, het gebruik van koolstofarm beton en vezelversterkt beton en de ontwikkeling van de circulaire economie.

25% minder broeikasgassen

De opdrachtgever van het nieuwe metronetwerk hoopt de uitstoot van broeikasgassen als gevolg van de aanleg van de Grand Paris Express met 25% te verminderen, maar zonder een begin- en einddatum te vermelden. Volgens zijn berekeningen zal de aanleg van de lijnen 15, 16, 17 en 18 tegen 2030 gepaard gaan met de uitstoot van 4,4 miljoen ton CO2-equivalent. Om deze trend te keren, zullen milieucriteria in de aanbestedingen worden opgenomen, en de CO2-uitstoot die door de winnende partijen zal worden voorkomen, zal “financieel” worden gecompenseerd.

Pas tegen 2050, twintig jaar na de oplevering van het hele project, zal de ingebruikneming ervan de uitstoot met ten minste 14,2 miljoen ton CO2-equivalent verminderen. 36% is afkomstig van een verminderd autogebruik en 64% van CO2-besparingen in toekomstige vastgoedprojecten rond de stations. De helft van de huidige broeikasgasemissies van het project worden toegeschreven aan het gebruik van beton.

Inzet op koolstofarm beton en vezelversterkt beton

Beton bevat slechts 12% cement – vergeleken met 88% grind en zand – maar dit cement is verantwoordelijk voor 98% van de broeikasgasemissies van beton. Net zoals de brancheorganisatie van de Franse cementindustrie zich in maart 2021 ertoe heeft veplicht de uitstoot van broeikasgassen binnen tien jaar met 25% en tegen 2050 met 81% te verminderen, richt de Société du Grand Paris zich nu volledig op koolstofarm beton en vezelversterkt beton. Staalversterkingen worden vervangen door metaalvezels. Dit betekent dat er minder staal wordt gebruikt, waarvan de kosten explosief stijgen in de huidige context van een tekort aan bouwmaterialen, en dat de koolstofvoetafdruk kleiner wordt. “Gemiddeld wordt 10.000 ton CO2-equivalent bespaard voor 10 km tunnel in vergelijking met gewapend beton“, aldus de overheidsorganisatie.

Daarnaast wordt gekeken naar het gebruik van bouwafval voor de productie van koolstofarme betonelementen, waarmee “tot 80.000 ton CO2-equivalent” zou kunnen worden vermeden. “We experimenteren met kleihoudend puin voor extra koolstofarm beton,” aldus de directeur strategie en innovatie van de SGP.

Innovatiebonus en nieuwe begrotingslijn

Om bedrijven te stimuleren heeft de SGP in 2020 een een innovatiebonus ingesteld, het “Reverse Carbon Initiative” . Bedrijven worden financieel aangemoedigd om oplossingen voor te stellen waarmee ze minder beton of meer koolstofarm beton gebruiken, en om nieuwe materialen te vinden. De doelstelling blijft dezelfde: “het voorkomen van de uitstoot van 100.000 ton CO2-equivalent“.

Meer in het algemeen werkt de SGP aan de toewijzing van een specifiek budget dat het mogelijk zal maken projecten en experimenten te financieren die gericht zijn op de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Deze “nieuwe begrotingslijn ter bevordering van innovatie” moet nog goedgekeurd worden tijdens de vergadering van de raad van toezicht van 24 november, waarin de begroting voor 2022 zal worden behandeld.

Aandacht voor circulaire economie

De Société du Grand Paris besteedt ook meer aandacht aan circulaire economie. De organisatie, die de hoeveelheid ton afgegraven grond op 45 miljoen ton heeft geraamd en heeft beloofd hiervan 70% te recyclen en te hergebruiken, heeft zijn doelstellingen verhoogd. Voor de oostelijke en westelijke trajecten van lijn 15 is het doel nu 75% à 85% voor de ontwerp-uitvoeringsopdrachten. Net als voor alle ontwerp-uitvoeringsopdrachten zal 40% van de uitgegraven grond moeten worden hergebruikt in tunnelwanden en 20% in ophogingen.

Maar of het nu gaat om de afvoer van afgegraven grond of om het vervoer van de tunnelboormachines vanuit de Duitse fabriek Herrenknecht, de vrachtwagen blijft het overheersende vervoermiddel. Ook al is reeds 6 miljoen ton uitgegraven grond per binnenschip en per spoor afgevoerd. Volgens de SGP is er niet altijd een waterweg in de nabijheid van de werkzaamheden en geeft de SNCF altijd voorrang aan het passagiersverkeer. Eiffage, die het project in Saint-Denis-Pleyel uitvoert, heeft een partnerschap met Volvo voor 30 vrachtwagens die op aardgas rijden alvorens over te schakelen op waterstof.

Vermindering energieverbruik in treinen en stations

De Société de Paris legt zich ook toe op de duurzame stad. Het Atelier Parisien d’Urbanisme (Apur) heeft uitgerekend dat het gebied op tien en vijftien minuten loopafstand rond de 68 stations een oppervlakte heeft van 140 km². Dat is 1,4 keer de oppervlakte van Parijs zelf. Dit betekent een potentieel van 32 miljoen vierkante meter dat kan worden bebouwd of heringericht zonder dat de verstening van dit gebied nog verder toeneemt.

De Société du Grand Paris zal verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling rond de stations en is ook partner in de derde wedstrijd “Inventons la métropole du Grand Paris“, die is bedoeld om na te denken over de stedenbouwkundige inrichting van deze stationsgebieden. De projecten moeten vervolgens nog wel worden verwezenlijkt…

Tijdens de exploitatiefase zal de Grand Paris Express gebruik maken van “de meest geavanceerde technologieën” om het energieverbruik te beperken, ook in de stations. Dit wordt vanaf het ontwerpstadium geïntegreerd. Er wordt nog onderzocht hoeveel groene stroom zelf kan worden opgewekt.

Op papier zijn de doelstellingen ambitieus, maar de vraag is hoe deze nieuwe strategie in de praktijk zal worden geëvalueerd. Vooralsnog denkt de organisatie aan een permanente evaluatie, zowel intern als extern.

Bron: La Tribune