Inleiding
Tijdens zijn bezoek aan de campus van Saclay donderdag 21 januari 2021 kondigde president Emmanuel Macron het nationale Franse Quantumtechnologieplan aan. Dit plan is het resultaat van het in januari 2020 gepresenteerde parlementaire rapport met daarin 37 aanbevelingen («Quantique, le virage technologique que la France ne ratera pas»), ter voorbereiding op de nationale strategie.
Met de strategie is een budget van 1,8 miljard euro over 5 jaar gemoeid. Daarvan komt 1 miljard van de overheid. De overige 800 miljoen wordt bijgelegd door de grote industrie (500 miljoen), door Europese fondsen (200 miljoen) en via het Franse start-up ecosysteem (100 miljoen). De Franse quantuminvestering is weliswaar minder dan in China en de VS maar meer dan in Duitsland en het VK, aldus het Elysée.
Frankrijk is het enige land waar de nationale quantumstrategie op een dergelijk hoog niveau bekend is gemaakt. Een sterk signaal dat iets zegt over de ambities van het land.

Focus op quantumcomputer
Het plan gaat zich richten op:
-Supercalculators en een universele quantumcomputer : 430 miljoen euro,
-Simulatoren van quantumsystemen : 350 miljoen euro,
-Sensoren : 200 miljoen euro
-Cryptografie : 150 miljoen euro
-Communicatie : 320 miljoen euro
-Fotonen, cryogenie etc.: 290 miljoen euro.

Daarbij komen investeringen gericht op scholing op het gebied van quantumtechnologie teneinde de ondernemers van morgen op te leiden. Een honderdtal proefschriften, een vijftigtal post-doc-plaatsen en een tiental contracten voor researchers zullen jaarlijks gefinancierd worden. Op deze manier hoopt Frankrijk een talentenpool te genereren met daarin Franse en internationale talenten die in Frankrijk werkzaam zijn.
70 miljoen euro wordt voor publieke inkoop gereserveerd, met name bestemd om machines aan te kopen voor publieke onderzoekslaboratoria.

Het onderzoek als zwaartepunt
Het budget komt niet alleen van de Franse staat. 200 miljoen euro komen van Europese fondsen en 550 miljoen komt van het bedrijfsleven via investeringsfondsen en van grote bedrijven als Total, Atos, Airbus, Thales, STmicroelectronics en Air Liquide.
De rest komt van nieuwe kredieten uit het 4^e zogenaamde ‘Programme d’investissement d’avenir’ (PIA) en ook via investeringen van de kennisinstituten CNRS, CEA en vooral INRIA. In deze sector is 100% van de startups spin-off van een kennisinstelling. Vandaar dat het zwaartepunt van het plan op het onderzoek ligt. Veel kennis die in het Franse fundamenteel onderzoek ontwikkeld is, zoals de werkzaamheden van Alain Aspect of die van de Nobelprijswinnaar Albert Fert, wordt nu door de grote spelers in de wereld zoals Google toegepast.

Een plan voor het hele ecosysteem
Naast het onderzoek wil men ook het hele ecosysteem een boost geven. Met name voor het twintigtal Franse start-ups in de sector waarvan een aantal hun produkten op de markt begint aan te bieden. Zoals Quandela en zijn unieke fotonengenerator. “Hun project dekt de hele waardeketen tot de markt”, aldus het Elysée.

Saclay, hart van Franse quantum ecosysteem
Van fundamenteel onderzoek naar de industrie. Het Plateau van Saclay (ten zuiden van Parijs) leek daarom de ideale plaats om het quantumtechnologieplan officieel bekend te maken. Niet alleen werken hier 400 van de in totaal 2.000 quantumspecialisten in Frankrijk, maar ook is deze regio bijzonder dynamisch en rijk aan interactie tussen universiteiten, bedrijven en jonge starters. En zo komt het fundamentele onderzoek bij de markt.

Neem een jong bedrijf als Pasqal dat in 2020 een samenwerking met Atos heeft opgezet om een quantumdeeltjesversneller te bouwen gebaseerd op de koude atomentechnologie van Pasqal. De start-up hoopt dat Frankrijk in 2022 leider wordt van de quantumtechnologielanden.
Een andere ambitieuze speler is de start-up Alice&Bob die samenwerkt met zes academische laboratoria, namelijk het Inria, de scholen ENS-PSL, Mines ParisTech en ENS-Lyon, het CNRS en het CEA. Samen werken ze aan de toekomstige universele quantumcomputer.

Na de kunstmatige intelligentierevolutie die door de Amerikaanse GAFAM en de Chinese BATX werd gewonnen, willen Frankrijk en Europa in geen geval de quantumrevolutie mislopen.
Daar moet het Franse quantumplan aan bijdragen.

Bronnen:

Usine Nouvelle

France Digitale

FrenchWeb