Een derde van het op 3 september gepresenteerde Franse herstelplan, d.w.z. 30 miljard euro, zal worden besteed aan de ecologische transitie, die als “strategische doelstelling” in het plan is vastgelegd. De grootste bedragen gaan naar de energie-efficiënte renovatie van gebouwen (bijna 7 miljard euro, waarvan 4 miljard euro voor openbare gebouwen en 2 miljard euro voor particuliere woningen) en transport en mobiliteit (11,5 miljard euro in totaal, waarvan 4,7 miljard euro ter ondersteuning van de spoorwegsector en 1,2 miljard euro voor de ontwikkeling van het “dagelijks vervoer”). De biodiversiteit, de strijd tegen toename in verhard oppervlak (verstening) en de transitie van de landbouwsector zullen profiteren van in totaal 2,5 miljard euro. 2 miljard zal worden besteed aan de ontwikkeling van “groene waterstof” en 1,2 miljard euro aan het koolstofvrij maken van de industrie.

Transport en mobiliteit op de eerst rij
11,5 miljard euro voor transport en mobiliteit, waarvan 4,7 miljard euro voor de SNCF in de vorm van een herkapitalisatie (1,8 miljard euro) om een groot deel van de door de gezondheidscrisis veroorzaakte verliezen te dekken en om verdere investeringen in het spoorwegnet mogelijk te maken:

• vernieuwing van het netwerk, de beveiliging van spoorwegovergangen, de financiering van het goederenvervoer per spoor en de toegankelijkheid van de stations, de invoering van twee nachttreinlijnen (Parijs-Nice en Parijs-Tarbes) en het vergroten van het aanbod van kleine spoorlijnen in minder dichtbevolkte gebieden voor een betere verbinding met de stedelijke gebieden
• werkzaamheden aan de goederenvervoerspoorlijn Lyon-Turijn

Voordat de trein zijn ecologische voordelen ten opzichte van de auto en de vrachtwagen optimaal kan benutten, moet de SNCF, die sinds medio maart zware verliezen heeft geleden door de gezondheidscrisis, weer op de rails worden gezet. Na de aangekondigde steun aan Air France en Renault in het begin van deze zomer heeft de Franse regering in het kader van het nationale herstelplan in totaal 4,7 miljard euro uitgetrokken voor het spoorvervoer.

Om oneerlijke concurrentie te voorkomen kan dit bedrag echter niet volledig aan de SNCF worden toegewezen (een deel ervan zal bijvoorbeeld bestemd zijn voor private concurrenten van Fret SNCF of, via kredieten uit de rijksbegroting, voor diverse investeringen in intermodale stations of voor de aanpassing van tunnels). Maar de SNCF ontvangt toch het grootste deel van het bedrag, namelijk 4 miljard euro verdeeld over twee jaar.

En van dit bedrag zal 1,8 miljard worden gebruikt voor een discrete herkapitalisatie van de groep. Het bedrag is veel lager dan de werkelijk geleden verliezen: in de eerste helft van het jaar bedroeg het nettoverlies van de SNCF 2,4 miljard euro en waren er nauwelijks inkomsten. Er zal dus ook worden gestreefd naar een verhoging van de productiviteit.

Het meest kritieke punt bij het spoorvervoer is het onderhoud en de modernisering van het netwerk. Dit is een taak voor de lange termijn. De crisis heeft het nog altijd kwetsbare financiële stelsel opgeblazen. In goede jaren zou 60% van de winst van de TGV in principe naar SNCF Réseau (netwerkbeheerder) moeten gaan, zodat in het kader van de komende openstelling van de markt werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd voor het herstel van het netwerk. De Franse overheid had min of meer beloofd dit bedrag aan te vullen met 3 miljard per jaar, dat wil zeggen drie keer zoveel als in voorgaande jaren. Daar stond tegenover dat SNCF Réseau een deel van de 9.100 km “kleine spoorlijnen” herstelt… door gebruik te maken van reserves waar het bedrijf momenteel echter niet over beschikt.

Hoewel in het herstelplan geen bedrag wordt genoemd voor de renovatie van het netwerk, schat de minister van Transport, Jean-Baptiste Djebbari, dit op 2,3 miljard euro in een interview in het dagblad “Le Parisien”, maar zoals het lijkt over een periode van twee jaar.

De regering heeft ook geprobeerd om kleinere gaten te dichten. Voor het vrachtvervoer per spoor, dat meer dan ooit in gevaar is, wil zij een budget van 200 miljoen per jaar besteden aan tolvrijstellingen voor goederentreinen en steun voor “geïsoleerde wagons”, een specialiteit van de SNCF, die te lijden heeft onder een enorm kostenverschil ten opzichte van het wegvervoer. In de herstart van twee nachttreinlijnen (Parijs-Nice en Parijs-Tarbes), een onderwerp dat de transportminister na aan het hart ligt maar waar de SNCF veel minder in geïnteresseerd is, zal de staat 100 miljoen investeren. Met dit bedrag zullen ook 50 bestaande rijtuigen worden opgeknapt.

Wat betreft de steun voor de kleine spoorlijnen, die belangrijk zijn voor de ontsluiting van de regio’s, maakt de regering 300 miljoen euro vrij in het kader van een “pact” dat gedurende tien jaar voor een derde door de staat wordt gefinancierd, maar de meerderheid van de regio’s moet nog worden overtuigd om dit pact te ondertekenen.

Versnelling van de investeringen in de “dagelijkse mobiliteit”: € 1,2 mld
Voor de “dagelijkse mobiliteit” – fiets en openbaar vervoer – wordt 1,2 miljard euro uitgetrokken. Hiervan gaat 700 miljoen euro (over een periode van twee jaar) naar het openbaar vervoer in de regio Ile-de-France (vernieuwing regionale treinen tussen Parijs en de voorsteden, uitbreiding metrolijnen, nieuwe tramlijnen, modernisering van stations, etc.) en 330 miljoen euro naar soortelijke projecten in de overige regio’s en overzeese gebieden. 200 miljoen is bestemd voor de stimulering van het fietsgebruik: aanleg van 600 nieuwe fietspaden, beveiligde fietsenstallingen in 1.000 stations,…. “Deze middelen vormen een aanvulling op de financiering door de lokale overheden en zouden een totale investering in de regio’s van bijna 5 miljard euro mogelijk kunnen maken”, aldus de Franse regering.

Voortzetting van de vergroening van het wagenpark: € 2,7 mld
2,7 miljard euro is bestemd voor de vergroening van het Franse wagenpark ten gunste van minder vervuilende voertuigen voor particulieren, bedrijven en overheid, de energietransitie van vrachtwagens, het ondersteunen van huishoudens met een laag inkomen voor het gebruik van schone voertuigen door middel van regelingen zoals huur, krediet, enz. en voor de ondersteuning van de ecologische transitie van de Franse auto-industrie (700 miljoen euro).

Ontsluiting van de regio’s via de aanpassing van de weginfrastructuur: € 500 mln
Voor de aanpassing van de weginfrastructuur zal 500 miljoen euro worden geïnvesteerd. Van dit bedrag is 250 miljoen euro bestemd voor het versnellen van de uitvoering van projecten die zijn opgenomen in de planningsovereenkomsten tussen de staat en de regio’s (omleidingen, aanleg van extra rijstroken, enz.), 100 miljoen euro voor de installatie van 100.000 laadpunten voor eind 2021 en 100 miljoen euro voor kunstwerken van de staat en de lokale overheden en voor de aanleg van gereserveerde rijstroken op nationale wegen voor carpooling, bussen,…

Bevestiging van de prioriteit voor havens en waterwegen: € 400 mln
400 miljoen euro is gereserveerd voor havens en waterwegen: 175 miljoen euro voor het renoveren van kanalen en waterwegen binnen een periode van twee jaar, 200 miljoen euro voor strategische investeringen in grote havens (met een “vergroeningsdoelstelling”) en 25 miljoen euro voor de versterking van de infrastructuur voor maritieme veiligheid (modernisering van CROSS /Regionaal Operationeel Centrum voor Bewaking en Redding,…).

Ontwikkeling van het groene vliegtuig van de toekomst: € 1,9 mld
Er komst 1,4 miljard beschikbaar voor R&D om het groene vliegtuig van de toekomst te ontwikkelen, met in het bijzonder een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling voor de ontwikkeling van de biobrandstofsector in Frankrijk en 500 miljoen euro ter ondersteuning van de ecologische transitie van bedrijven in de luchtvaartindustrie.

Bron: Ministère de la transition écologique, Les Echos, Localtis, France Relance, French recovery plan