Op 9 januari 2020 ontvingen Florence Parly, minister van defensie, Bruno Le Maire, minister van Economie en Financiën, Frédérique Vidal, minister van Hoger Onderwijs, Onderzoek en Innovatie, en Cédric O, staatssecretaris belast met digitale zaken het rapport “Quantique : le virage technologique que la France ne ratera pas“, oftewel “Quantumtechnologie: de technologiedoorbraak die Frankrijk niet wil mislopen“.
Het rapport is opgesteld door Paula Forteza, parlementslid LREM (La République en Marche), samen met Jean-Paul Herteman, ex-CEO van Safran, en Iordanis Kerenidis, onderzoeksdirecteur bij het C.N.R.S..

De overhandiging vond plaats in het kader van de missie die hun door de ministers was toevertrouwd en waarvan het doel was om een nationale strategie met aanbevelingen op het gebied van kwantumtechnologie op te stellen die gebaseerd was op de evaluatie van het bestaande ecosysteem.

Quantumtechnologie en -computers leveren op middellange termijn een zeker strategisch voordeel aan de landen, bedrijven die over de technologie beschikken, bijvoorbeeld op de gebieden van moleculaire geneeskunde, logistiek, CO2-opslag, geavanceerde materialen, geologie…

Gezien de economische belangen en het soevereiniteitsprincipe, dat een grote rol speelt bij quantumtechnologie, gezien de Europese en mondiale context, zet een aantal landen zeer sterk in op quantumtechnologie. Gebaseerd op de sterktes en zwaktes van het Franse industriële en onderzoeksquantumecosysteem, bevat het rapport zes strategische aanbevelingen:

1. Quantumrekeninfrastructuur van topniveau bouwen voor het onderzoek en de industrie

Frankrijk wil zich verzekeren van een quantuminfrastructuur van wereldniveau, zowel voor het onderzoek als voor softwareontwikkeling als voor toepassingen. Hiermee hoopt Frankrijk op internationaal niveau mee te tellen en bij te dragen aan de opkomst van belangrijke Franse en Europese fabrikanten van quantumrekenapparatuur.
Er wordt in het rapprot aanbevolen om samenwerking op te zoeken met Europese partners, bijvoorbeeld Duitsland, waarmee een gemeenschappelijk aanbod van Europese quantumtechnologie ontwikkeld zou kunnen worden.

2. Een ambitieus technologie-ontwikkelingsprogramma lanceren

Via technologische researchprogramma’s waarbinnen publieke en private partijen samenwerken, zowel top down als bottum up, zou Frankrijk bepaalde wetenschappelijke en technologische barrières voor de ontwikkeling van de quantumcomputer weg kunnen halen en ook cryptographie kunnen ontwikkelen die nodig is voor de beveiliging van gevoelige communicatie, een zeer kwetsbaar punt in het quantumtijdperk.

3. Een ondersteunend programma opzetten voor de ontwikkeling van toepassingen

Het rapport beveelt “Quantum challenges” aan. Het idee is dat gebruikers en technologie-ontwikkelaars samenwerken, zowel op het gebied van quantumberekeningen als quantumsensoren. De ‘Quantumchallenges’ zouden kunnen bijdragen aan de concurrentiekracht en aan een korte-termijn return on investment in technologische sectoren.

4. Een efficiënte innovatie-omgeving creëren

Het opzetten van quantumcentra gebaseerd op R&D-clusters die op internationaal niveau erkend zijn voor hun academische en industriële uitstraling, zou sterk kunnen bijdragen aan een interdisciplinaire mix, waardoor een cohesie tussen de spelers ontstaat en de nationale strategie sneller vorm krijgt. De ontwikkeling van competenties en de toegang tot risicokapitaal van kwaliteit kunnen bijdragen aan innovatie en aan de opkomst van start ups die nodig zijn voor de technologie-overdracht richting bedrijfsleven.

5. Een aangepaste economische veiligheidsstructuur opzetten

De positie van Frankrijk op het gebied van quantumtechnologie maakt dat bepaalde landen of organisaties veel interesse hebben in het Franse ecosysteem en dus ook in kwetsbare spelers van topniveau.
De bescherming van het wetenschappelijk en technologisch erfgoed en economische diplomatie vormen dus de basis voor een efficiënte economische intelligence strategie.

6. Een efficiënte governance instellen

Gezien het hoge niveau onzekerheden bij bepaalde quantumtechnologieën, de lange ontwikkelingstermijnen en het intensieve kapitaal dat benodigd is, heeft de staat een flexibele governance nodig met de nodige slagkracht waarbinnen overheid, onderzoek en bedrijfsleven samenwerken.

Roep om financiering
De gedeputeerde en opstelster van het rapport Paula Forteza deed bij de publicatie een oproep om 1,4 miljard euro over vijf jaar te investeren. Landen als de Verenigde Staten, China en het VK hebben immers al een flinke voorsprong genomen. Frankrijk wil deze technologische revolutie absoluut niet missen! Momenteel investeert Frankrijk zo’n 60 miljoen euro in quantum onderzoek.
Quantumtechnologie wordt beschouwd als de volgende grote technologierevolutie waarvan de echte doorbraak na 2030 wordt verwacht.

Drie excellentiepoles

Het rapport beveelt ook een opleidingsparcours aan met een focus op quantum om vooruit te lopen op de groeiende behoefte aan ingenieurs en technici op het gebied van quantum. Het rapport vraagt aan het INRIA om vijftien onderzoeksteams op te zetten met academische en industriepartners.

Verder beveelt het rapport de oprichting aan van drie excellentiepoles met de “Instituts Interdisciplinaires en Information Quantique” (3IQ) en wel in Paris, Saclay en Grenoble. “80% van het Franse quantum ecosysteem zit in Parijs, Saclay of Grenoble.”, aldus het rapport.

Het Franse quantum-ecosysteem moet nog verder opgebouwd worden. De inschatting is dat er momenteel zo’n honderd onderzoekers gespecialiseerd zijn op het gebied van quantumtechnologie. Het rapport belooft 23 miljoen euro vanaf 2021 voor de 3IQ, de 3 interdisciplinaire quantuminstituten.

Een vijftigtal startups in 2024

Volgens het rapport van Wavestone en France digitale, dat in oktober 2019 gepubliceerd is, telt Europa zo’n 90 quantum start ups. Maar daarvan komen er slechts 16 uit Frankrijk, tegen 20 uit het VK, maar 14 uit Duitsland.
“Het is noch te vroeg, noch te laat om op quantum in te zetten”, aldus Cédric O, staatssecretaris voor digitale zaken. “Voor bepaalde sleuteltechnologieën hebben Frankrijk en Europa zich laten inhalen door de Amerikanen bijvoorbeeld. Dit keer is het heel belangrijk om de trein niet te missen. En dat begint bij de strijd om talent en ondernemers.”

Lancering van een fonds van 300 à 500 miljoen euro

Een andere belangrijke etappe voor het laten groeien van jonge startups is de financiering. Het rapport voorziet een “late-stage” investeringsfonds van 300 à 500 miljoen euro, puur gericht op de start ups op het gebied van quantumtechnologie. Dat fonds zou een beroep kunnen doen op Franse industriebedrijven die al bij de top horen, zoals Atos, Thales, Total, Edf en Airbus, en andere bedrijven als AXA of de BNP .

“Het aantrekken van kapitaal met serie B of C- fundings (50 – 200 miljoen euro) vereist vaak niet-Europese investeerders met een evident negatief impact op de technologische soevereiniteit van Frankrijk die de komst van Franse unicorns tegenhoudt.”
In Frankrijk bestaat nu slechts één fonds op het gebied van quantumtechnologie: Quantonation, opgericht door Charles Beigbeder, Christophe Jurczak en Olivier Tonneau in december 2018.

Bronnen
Overhandiging Rapport Quantique : le virage technologique que la France ne ratera pas door Paula Forteza, 9 januari 2020, Assemblée Nationale

Persbericht